Domek loretański w Bydgoszczy

Czym jest domek loretański? Skąd taka nazwa? Takie pytania mogą cisnąć się na usta tym, którzy po raz pierwszy spotykają się z taką nazwą.

Loretański od włoskiej miejscowości Loreto, w której istnieje święty domek a właściwie Santa Casa di Loreto. Santa Casa to nic innego jak domek kultu maryjnego, który wziął się z wierzeń, , jest to domu z Nazaret, w którym Maryja urodziła się i wychowała, doświadczyła zwiastowania i w którym mieszkał w dzieciństwie Jezus Chrystus. Według podań, po wniebowstąpieniu dom został przekształcony w kościół.

Takie domku powstawały na całym świecie w tym, również w Bydgoszczy.

Zezwolenie na budowę domku i tym samym założenie Bractwa Matki Boskiej Loretańskiej w 1667 roku dał papież Klemens IX. Jednak Bractwo mimo pozwolenia nie zostało założone.

Domek loretański w całej okazałości stanął przed obecnym kościołem bernardynów(znajdującym się przy Rondzie Bernardyńskim) w 1685 roku a jego poświęcenie miało miejsce 17 czerwca.

Jednak nie stał długo. Wadliwa konstrukcja była powodem aż trzykrotnego zawalenia się sklepienia w latach 1691-1692, a więc tylko 6 lat po zakończonej budowie!

Na odbudowę trzeba było czekać  31 lat. Rozpoczęto ją od wyburzenia starych murów i przygotowania placu pod solidny tym razem fundament. Nowy Domek Loretański  był gotowy w 1728 roku.

Jednak ostatecznie Domek Loretański znikł. Powodem tego był zabór pruski i sekularyzacja placówki. I chociaż w późniejszym czasie został oddany minie ewangelickiej już nigdy więcej nie był miejscem kultu, służył jako miejsce składowania księgozbioru bernardynów bydgoskich.

Ostatecznie rozebrany w 1838 roku.

ARCHITEKTURA

O pierwotnym domku wiadomo tyle, że posiadał ołtarz główny poświęcony Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Pannie . Zostały  w nim również umieszczone relikwie, przeniesione do niego z kościoła św. Idziego. Ponadto posiadał grobowce , w których pochowano wielu zasłużonych dla kościoła.

Drugi, odbudowany jest dokładniej opisywany.

„Odbudowana kaplica, posadowiona na solidnym fundamencie, została zbudowana na planie prostokąta, z małym Domkiem Loretańskim. Dom zdobiły narożne wieżyczki, wieńczące jakby kapliczki, pokryte tynkiem. Wewnątrz domu położono posadzkę ceglaną, natomiast na zewnątrz kaplicę przyozdobiono, powyżej sklepienia, marmurem, zapobiegając w ten sposób zniszczeniu „sklepienia przez niekorzystne warunki atmosferyczne. Wieżyczki i dwie kopuły pokryto od wewnątrz polichromią składającą się z dwóch obrazów, a w krużganku zamontowano okna. Dodatkowo w 1765 roku ozdobiono złotem i srebrem znajdujący się tam obraz Najświętszej Maryi Panny.

(Eugeniusz Borodij, Marek Chamot, Ryszard Kabaciński, Janusz Kutta, Stefan Pastuszewski: Kościół katolicki w Bydgoszczy. Kalendarium. )