Stara Fara Ewangelicka w Bydgoszczy

 

Dawny kościół ewangelicki przy ul. Podwale, ok. pół. XIX w.

http://www.muzeum.bydgoszcz.pl/zbior.php?id=14&g=46

W wyniku zaboru pruskiego wiele bydgoskich kościołów znikło z Bydgoszczy w wyniku spalenia tudzież zniszczenia. W przypadku Starej pary Ewangelickiej jest inaczej. Państwo pruskie, a właściwie król Prus Fryderyka II w Bydgoszczy był inicjatorem stworzenia świątyni. 5 października 1772 roku wydał dekret o stworzeniu parafii  ewangelicko-augsburskiej.

Prace rozpoczęły się w 1784 roku rogu ul. Podwale i T. Magdzińskiego w Bydgoszczy (obecnie w tym miejscu stoi hala targowa) i trwały 3 lata. Poświęcenie Staromiejskiego Kościoła Farnego odbyło się 21 stycznia 1787 roku. Jednak dopiero siedem lat później ukończono budowę drewnianej dzwonnicy z trzema dzwonami.

Sam kościół był wykonany wadliwie. Świadczy o tym konieczność  remontu, gdyż groził zawaleniem!  Dlatego zamknięto go w 1829 roku i oddano do użytku dopiero po czterech latach, kiedy był już bezpieczny.

Miejsce miał jeszcze jeden remont. Drugi związany był z przebudową świątyni - poszerzeniem i częściową zmianą szczytu fasady.

Świątynia istniała ponad wiek. Z Bydgoszczy zniknęła według różnych źródeł w  1903 lub 1904 roku.  Powody były dwa. Pierwszy to nienajlepszy stan techniczny, pomimo wcześniejszych remontów, drugi – konieczność stworzenia drogi do nowo powstałego kościoła farnego- większego i bardziej okazałego. Nowa Fara ewangelicka powstała w latac 1901-1903 przy Placu Kościeleckich. Po staromiejskiej farze ewangelickiej pozostała pamiątka. Trzy dzwony. Aktualnie znajdują się w osielskim kościele.

ARCHIEKTURA

Stara fara ewangelicka należała do tych obiektów, które w znaczny sposób wzbogacały architektoniczne walory naszego miasta.

Została stworzona w modnym ówcześnie dla państwa pruskiego stylu klasycystycznym, wzorującym się na formach architektonicznych starożytnego Rzymu i Grecji.

Świątynia była stalowa i posiadała dwuspadowy dach przykryty dachówka ceramiczną. Budowla przy wejściu głównym posiadała fronton. Jest to niski trójkątny szczyt znajdował się nad częścią budynku o planie prostokąta z  kolumnami, które wspierają dach. Fronton ograniczał krawędzie boczne dachu dwuspadowego.

Świątynia posiadała jeszcze dwa boczne wejścia z charakterystycznymi dla klasycyzmu tympanonami, czyli wewnętrznymi trójkątnymi polami frontonu, które często są wypełnione rzeźbą.

Na bocznych ściana znajdowało się równo po sześć dużych okien oraz sześć mniejszych okrągłych, natomiast ściany były ozdobione dorodnym gzymsem.

We wnętrzu świątyni również znajdował się akcent klasycyzmu. Była nim empora, inaczej antresola znajdująca się nad wejściem. Na owej antresoli umieszczone były organy. W wielu kościołach do dziś można spotkać się z emporą.